Hoe Sanjay moeilijke keuzes leerde maken

Sanjay stond deze zomer voor een paar moeilijke en toekomstbepalende keuzes. Hij moest een studierichting kiezen, een vakkenpakket én een nieuwe school. Hulp van zijn laag opgeleide ouders hoefde hij niet te verwachten, “Your choice”, zeiden die tegen hem. Ga er maar aan staan op je 15e! Hij had geen flauw idee … En dus hebben wij Sanjay een paar weken lang intensief gecoacht. Waarbij we hem stapje voor stapje hebben begeleid in het maken van zijn keuzes. Weloverwogen keuzes, door een jongen die dankzij Narangi de kans krijgt om te kunnen kiezen!

Geslaagd! Maar wat nu?
Halverwege de middelbare school moeten leerlingen in India een examen afleggen. Zo ook Sanjay uit ons Individuele Support Programma. In juni kwamen de resultaten: zijn cijfers waren voldoende en dus was hij geslaagd! Zijn ‘Secondary School Certificate’ is vergelijkbaar met een vmbo-t diploma.

Over naar klas 11 (in Nederland: 5e klas middelbare school) waar leerlingen een studierichting en vakkenpakket moeten kiezen. Een keuze die je toekomst bepaalt. In India kun je kiezen uit 3 richtingen: Science, Arts of Commerce. “Science!”, riep Sanjay in eerste instantie. “Want al mijn vrienden doen Science en dan kun je later veel geld verdienen als ingenieur.” Een dag later moest het een richting zijn waarmee hij een baan in het buitenland kon krijgen. Of nee, “Ik kies Arts, want Arts is heel makkelijk.” En: “Nou ja, als ik fout kies, dan switch ik toch gewoon halverwege het jaar?”

Als je ouders je niet kunnen helpen
Sanjay is de oudste zoon van de familie Sharma. Een gezin dat gezien hun sociaal-economische situatie geen goed onderwijs kan betalen voor hun kinderen en daarom support krijgt van Narangi.

Vader Vishnu en moeder Sajni komen van het platteland van Rajasthan. Beiden hebben op een ‘government school’ gezeten waar het onderwijs van slechte kwaliteit is. Vishnu heeft klas 8 afgemaakt en kan lezen en schrijven in het Hindi. Sajni ging t/m klas 4 naar school, maar bleef analfabeet. Op haar 15e is Sajni getrouwd met Vishnu en toen ze 17 was werd Sanjay geboren.

Het huisje van de familie Sharma, krap 15m2

Sanjay is de eerste in zijn familie die ‘het zo ver schopt’ qua onderwijs. Met de schoolkeuzes die hij nu moet maken, kunnen zijn ouders hem helaas niet helpen. Sanjay is het oudste kind van het gezin, alles is nieuw. Schrale troost is dat hij zijn zusje en broertje over een paar jaar kan adviseren.

Aapki marzi!
Vier weken lang belde Anja bijna dagelijks met Sanjay: opdrachten geven, vragen stellen en luisteren. Om te beginnen zetten we hem aan het werk voor de studierichting. Hij had zelf in het internetcafé al gegoogeld om te kijken welke vakken bij welke richting horen en welke vervolgstudies je zoal kunt doen. Dat pakketje info zette hij op Facebook met de vraag “En, wat kiezen jullie dus voor mij?” Maar zo werkt het natuurlijk niet … “Je moet zélf nadenken en zélf kiezen Sanjay. Het is jouw toekomst. Aapki marzi (Jouw keuze)!”

Dus gaven we Sanjay stof tot nadenken, véél stof tot nadenken. Welke vakken vind je leuk en welke niet? Welke vakken ben je goed in? Welke vervolgstudie zou je willen doen? Wat voor werk zou je later willen doen, en wat niet? En hij kreeg de opdracht met veel mensen te praten. Met zijn leraren, met zijn bijlesjuf en met Facebook-vrienden in Nederland.

Ondertussen vroegen wij advies aan ons netwerk in India. Om informatie te verzamelen en om zeker te weten dat wij het proces en de keuzes wel in de Indiase context plaatsten. Want ook onderwijs is immers cultuurgebonden.

Commerce

En zo kwam Sanjay zelf tot de conclusie dat Science geen goede keuze was, aangezien hij de bijbehorende vakken vervelend vindt en daar altijd slechte cijfers in haalt. En dat Arts te algemeen voor hem is en de mogelijke toekomstige beroepen hem niet echt aanspreken. En dus werd het Commerce, de richting die de meeste mensen hem ook adviseerden. Met vakken als economie, boekhouden en marketing. Vakken die hij leuk vindt.

Op zoek naar een school bij 40°C
Sanjay’s oude school heeft geen bovenbouw (klas 11 en 12) en dus moest hij op zoek naar een nieuwe school. Ook bij die zoektocht hebben we hem geholpen. Sanjay en Anja zochten op internet naar goede scholen bij hem in de buurt. En vervolgens ging hij op pad, samen met een vriend en gewapend met een vragenlijst. Hij bezocht scholen en sprak met schooldirecteuren en leraren. Op sommige dagen liep hij wel 15 km in de verzengende hitte. Want geld voor de bus of een riksja heeft hij niet.

Een beetje eng vond hij het wel. Soms bleek dat hij alleen de buitenkant van scholen had bekeken, omdat hij het gebouw te imponerend vond om naar binnen te gaan. Dan stuurde Anja hem de volgende dag weer naar die school, na een telefonische peptalk. En zo kreeg Sanjay steeds meer vertrouwen in zijn eigen kunnen en zijn eigen oordeel: “I speak to a lot of people and I’m improving my knowledge every day!”

Toen er twee scholen over waren om uit te kiezen, hebben we ook vader Vishnu erbij betrokken. Om samen met Sanjay die scholen nog eens te bezoeken. De school die we uiteindelijk met z’n allen hebben gekozen, is relatief klein. Klassen in India zijn vaak groot, 50 leerlingen is geen uitzondering. In Sanjay’s klas (die specifiek op Commerce is gericht) zitten 25 kinderen. Dus meer persoonlijke aandacht voor iedereen. Een paar van Sanjay’s oud-klasgenoten gaan ook naar deze school. En de reisafstand is slechts 2,5 km, dus dichtbij zijn huis.

Eindelijk: klaar voor school!
Sanjay ging nog een paar dagen de boer op om van alles te kopen: boeken, schriften, pennen en natuurlijk het schooluniform. En toen was hij klaar voor de eerste dag op zijn nieuwe school!

“En …. hoe was het?” vroegen wij enthousiast. “Ik ben heel moe en ik vond het niet echt leuk vandaag. Niemand praatte met me, ik ken mijn klasgenoten niet. Bel me morgen maar weer.” Oeps …

De dagen daarna ging het gelukkig steeds een beetje beter. En had Sanjay ook een verklaring voor de situatie: “Alles is nieuw: het gebouw, de leraren, mijn klasgenoten, de boeken. En ik heb een hele lange zomervakantie gehad, te lang eigenlijk. Nu moet ik dus enorm wennen aan alles. Bovendien ben ik ook nog best moe van al dat geregel van de laatste tijd.”

I like my new class!

We zijn nu ruim een maand verder en inmiddels is alles koek en ei. “I like my new class and I made new friends!”

Wij hebben er alle vertrouwen in dat het goed komt met Sanjay. Op zijn verzoek bellen we elke week. Want hij vindt het prettig om een klankbord te hebben. En hij wil ons graag op de hoogte houden van alles, hamari marzi bhi (ook onze wens)!

Met dank aan Harry en AJ voor hun advies aan Sanjay!